Gastblog van Gunie du Chatinier
Gunie du Chatinier is psycholoog met meer dan 30 jaar praktijkervaring in het ondersteunen en coachen van individuen, teams en organisaties. Hij werkt als praktijkgerichte coach, trainer en adviseur om het maximale uit organisaties en mensen te halen.
Deze keer een onderwerp met een hoog open-deur gehalte. Waarom dan toch er een blog aan wijden? Omdat ik voortdurend zie dat het principe ‘aandacht is een wettig betaalmiddel geworden’ nog steeds maar beperkt wordt toegepast. Terwijl het nauwelijks extra inspanning kost en veel opbrengt. Op herhaling dus.
In dit blog zal ik ingaan op de volgende onderwerpen:
- de psychologie over aandacht
- de waarde van aandacht
- de essentie van aandacht
- vormen van aandacht
Inhoudsopgave
Negatieve aannames over aandacht vragen
Om aandacht vragen is iets waar vaak een negatief oordeel over bestaat. Opmerkingen als ‘stel je niet zo aan’, ‘je lijkt wel een klein kind’, ‘kom je weer aandacht tekort’ zijn dan niet van de lucht.
Daarnaast is de ervaring dat aandacht vooral werkgerelateerd is (‘hoe is het met de klus’, ‘haal je de deadline’). Daar is op zich niets mee; communicatie over de voortgang is ook belangrijk, maar afhankelijk van de situatie kan het ook als controle en niet als aandacht geïnterpreteerd worden.
Ook door werkdruk is er vaak geen tijd om aandacht aan medewerkers te besteden. Daar ligt vaak de associatie onder dat aandacht geven iets is wat veel tijd kost. Verderop in dit blog zal ik daarmee afrekenen.
Aandacht vragen is een basisbehoefte
Vanuit de psychologie is het vrij simpel. De behoefte aan (persoonlijke) aandacht is universeel en behoort tot de basisbehoeften van mensen. Dat begint al in de babytijd met schreeuwen en huilen om aandacht en de behoefte aan lichamelijk contact. Onthouding daarvan kan op latere leeftijd leiden tot ernstige stoornissen in de persoonlijkheidsontwikkeling.
Overigens is niet alleen aandacht krijgen een basisbehoefte, maar ook aandacht geven voor met name ouders.
De mate van aandacht ontvangen heeft een belangrijke invloed op de ontwikkeling van het zelfbeeld (ben ik wel leuk genoeg, vinden ze mij wel aardig, hoor ik er wel bij, word ik gezien en gehoord, etc.).
Let wel; ik heb het nu over geen of beperkt aandacht ontvangen. De invloed van negatieve aandacht (pesten, voortdurend kritiek leveren, achtergesteld worden in het gezin of op school) heeft een nog veel grotere negatieve impact; bij volwassen werknemers leidt het tot demotivatie, ziekteverzuim en vertrek.
Bij kinderen ontstaat dan een heel andere problematiek waar ik in dit blog niet verder op in zal gaan.
Aandacht geven serieus nemen
In het circuit van volwassen mensen in een werksituatie is het vaak een taboe om over het fenomeen aandacht te praten: ‘we zijn hier toch om te werken’, ‘je bent toch een volwassen vent’ ‘we hebben geen tijd voor dat zachte gedoe’.
Overigens laat heel veel onderzoek zien dat veel werknemers gevoelig zijn voor positieve aandacht van de leidinggevende.
Er is dus alle reden om het fenomeen aandacht geven serieus te nemen.
De essentie van aandacht
De essentie van aandacht is het effect daarvan, namelijk dat iemand zich serieus genomen voelt, gehoord en gezien voelt.
En dat kan op meerdere manieren:
- oogcontact maken
- kleine gesprekjes van twee tot drie minuten
- de voornaam van de ander regelmatig gebruiken (niet overdrijven want dan gaan ze roepen dat je vast op cursus geweest bent).
- tijd reserveren als er behoefte is aan een wat langer gesprek.
- naar de mening of beleving van iemand vragen
- kleine blijken van waardering (niet overdrijven want dat maakt het ongeloofwaardig) voor een geleverde prestatie of bijdrage. Het positieve effect daarvan is overigens nog groter indien geuit in een groter gezelschap (team, collega’s, appgroep, mailgroep,etc.) gebeurt.
En dit zijn allemaal zaken waar je geen boeken voor hoeft te lezen, ingewikkelde trainingen voor hoeft te volgen of veel tijd voor moet reserveren. Je kan er morgen mee beginnen.
Investering
Dus, als je het eens met de titel bent (aandacht is een wettig betaalmiddel geworden); begin dan met uitbetalen. Je krijgt de investering met rente terug.
Nog een laatste opmerking; je hoeft niet perse leidinggevende te zijn om de basisprincipes van aandacht geven toe te passen. Je kan er als medewerkers onderling ook een hoop mee bereiken.
