Is roddelen op de werkvloer een probleem?

21 juni 2016

Laatste update: 10 februari 2020

Een leidinggevende vroeg zich laatst tijdens een supervisiebijeenkomst af hoe het toch komt dat er zich steeds indianenverhalen en roddels in de organisatie verspreiden die een hoop onrust veroorzaken, ‘terwijl we zo ons best doen om ervoor te zorgen dat de communicatie open is en verloopt via de officiële kanalen’ verzuchtte hij.

Roddelen is menselijk. Het is een logische uitlaatklep voor frustraties en ongenoegens. Het gebeurt altijd en overal en het hoeft geen probleem te zijn. Maar als het langdurig aanhoudt kan het ook een hoop stuk maken. Deze ene collega waar veelvuldig over geroddeld werd voelde zich zo vaak buitengesloten dat ze een andere baan ging zoeken.

Sandra Bouckaert Deep Democracy: roddelen op de werkvloer 2

Als door het roddelen de boodschap niet meer gericht wordt naar de persoon waarvoor deze bedoeld is gaat het verkeerd. Roddelen op het werk kan de effectiviteit behoorlijk verstoren. Net zoals andere ‘sabotagegedragingen’. Ik ga je uitleggen wat sabotagegedrag inhoudt en wat je eraan kunt doen om dit te verminderen.

Sabotagelijn

Sabotagegedrag ontstaat als medewerkers zich niet gehoord voelen of zich niet veilig genoeg voelen om zich over hun ongenoegens te uiten. Ik kom ook wel eens organisaties tegen waar al jaren een ‘roddelcultuur’ heerst en waar men meer ‘over elkaar’ dan ‘met elkaar’ praat.

Wat ook de oorzaak mag zijn: wat gebeurt er eigenlijk als je je niet gehoord voelt? Je voelt je geïsoleerd, gefrustreerd, boos of teleurgesteld. Dan ga je klagen bij een collega of een groepje. Buiten met een sigaretje of binnen bij de koffieautomaat. Dat lucht even op. En je voelt je minder alleen staan met je emoties. Maar als er verder niets mee gedaan wordt lost het niets op van het onderliggende probleem. En omdat het probleem blijft doorzeuren ligt sabotagegedrag zoals mopperen, sarcastische grappen maken of ‘ja’ zeggen en ‘nee’ doen op de loer. Saboteren doen we (lang) niet (altijd) bewust. Het gaat eigenlijk ondanks onszelf. Het sabotagegedrag herbergt ook altijd een boodschap die gehoord moet worden: de frustraties en boosheid moeten worden geadresseerd.

Roddelen op het werk in plaats van communiceren

Als het informele roddelcircuit de formele communicatiekanalen overneemt komt de informatie die nodig is om bij te sturen niet meer boven tafel. Het gevolg is herhaling van fouten. Stilstand en in het slechtste geval kwaliteitsverlies is vaak het droevige resultaat. Als de onvrede de kans krijgt om lang onder de oppervlakte te blijven doorsudderen wordt de kloof tussen de verschillende standpunten steeds dieper. Het wordt dan ook steeds lastiger om de communicatie weer op gang te krijgen en verbinding tot stand te brengen.

Het is belangrijk om signalen van sabotagegedrag snel op te pikken en er iets mee te doen. Signalen die kunnen duiden op ontevreden medewerkers zijn bijvoorbeeld sarcastische of cynische grapjes, medewerkers die regelmatig smoesjes verzinnen om afspraken niet na te hoeven komen, slechte of gestopte communicatie, aanhoudende afwezigheid en veel verzuim, tegenwerking en vertragen.

Sandra Bouckaert Deep Democracy: de sabotagelijn

Roddelen op het werk voorkomen

Om escalatie en ineffectiviteit te voorkomen is het belangrijk om allereerst weer vertrouwen en veiligheid te creëren zodat mensen zich durven uiten. Dit kan op vele manieren. Zet vervolgens je deur niet alleen open, maar voer een gesprek hierover met je team. Leg uit dat je signaleert dat er over elkaar geroddeld wordt, dat het menselijk is maar niet effectief en dat er mensen kunnen worden buitengesloten door roddelen. Deel ook je eigen ervaringen met roddelen op het werk als dat mogelijk is of zeg wat het met jou doet dat dit gebeurt.

Maak het in ieder geval bespreekbaar en veeg het niet onder de mat: geef ruimte aan conflicten en ga actief op zoek naar de onderste steen zodat de angel zichtbaar wordt en boven kan worden gehaald. Stuur hierbij niet op eenduidigheid, maar ga juist op zoek naar alle meningen en laat al hetgeen boven water komt er zijn. Zonder oordeel en zonder kritiek zodat je veiligheid creëert. Hierdoor kan weer verbinding ontstaan met respect voor de verschillen. Mijd hierbij het conflict niet: liever een openlijke botsing dan een voortdurende tegenwerking in de onderstroom.

Conflictvaardigheden

Is er echt sprake van een conflict, bedekt of openlijk? En kan de groep niet meer goed samenwerken? Begeleid dan een gekanaliseerd conflictgesprek. Constructief ruziën kan veel langlopende issues oplossen. Om zo’n gesprek in goede banen te leiden en tot slot van de begeleiding tot oplossingen of afspraken te komen zijn wel conflictvaardigheden nodig.

Wat te doen tegen roddelen op het werk?

Het signaleren van roddelen op het werk en ander sabotagegedrag is dus de eerste stap. Ga dan met je team in gesprek op een niet veroordelende manier. Begeleid als het nodig is de conflicten in je team zodat jouw team weer constructief kan samenwerken.

Kom je er niet uit in het begeleiden van een conflict? Vraag een mediation begeleiding aan of stuur me een mailtje dan kijken we samen wat er nodig is in jouw team.