Gastblog van Anita Roelands
Anita is Registerpsycholoog NIP Arbeid & Organisatie, trainer, yogi en schrijver. Nooit of nooit meer burn-out is haar missie. Zij helpt managers en professionals met veeleisende banen die zich overbelast voelen om hun accu gevuld te houden zodat ze elke dag fit en fluitend naar hun werk kunnen gaan.
Anita is schrijfster van het succesvolle werkboek Nooit meer burn-out! – in drie stappen leren genieten van werk en leven. Op haar website vind je meer artikelen met veel handvatten en tips.
Laatst had ik een driedaagse scholing over “Voice Dialogue in groepen”, heel inspirerend. Zoals verondersteld in dit soort scholingen brengen we eigen thema’s in. Ik heb in deze dagen veel gewerkt met mijn dilemma van dit moment; loslaten of sturen?
Loslaten is een thema waar ik veel mensen mee zie worstelen, terwijl het voor de toeschouwer zo overduidelijk lijkt dat je het los moet laten. Daarom leek het me een onderwerp voor dit blog.
Waarom is loslaten zo moeilijk?
“Laat het los!”, roept iedereen als je je te druk maakt of almaar dingen doet die ‘moeten’ en jij daar over klaagt, maar je er toch niet mee stopt. Maar stoppen met bekend gedrag gaat niet zomaar.
Stoppen met vertrouwd gedrag is alsof je de controle opgeeft. Als je nog geen nieuwe manier van controle houden hebt gevonden, is dat onveilig, bedreigend of onzeker makend.
Daarom is het belangrijk om eerst een manier te vinden om met dat gevoel van onveiligheid, angst of onzekerheid om te leren gaan voordat je kunt loslaten.
Leer eerst omgaan met je kwetsbaarheid
Hoe doe je dat? Als je bijvoorbeeld gewend bent om altijd klaar te staan voor iedereen, maar je wordt er boos over dat anderen helemaal niet zo snel voor jou klaar staan, dan is het belangrijk om jezelf eerst de volgende vraag te stellen.
Welke onzekerheid of kwetsbaarheid bescherm ik met dit gedrag van altijd klaar staan? Of welke kwetsbaarheid dek ik af door me steeds aan anderen aan te passen?
Misschien klinkt dit als een moeilijk vraag. Het antwoord is echter gemakkelijk te vinden. Laat dit oude, vertrouwde gedrag maar eens los en je merkt vanzelf wat er dan op komt. Als je opeens niet meer gaat klaarstaan voor anderen, dan komt misschien de angst naar boven dat anderen teleurgesteld in je kunnen raken. Of de angst dat ze je dan minder belangrijk gaan vinden. Je merkt dan dat het vertrouwde en bekende gedrag ook een masker ter bescherming voor je is.
Als je je niet meer aanpast aan de ander, dan kan het zijn dat je sneller botst met de ander, kritiek krijgt of minder aardig gevonden wordt.
De kunst is om deze angst voor “minder belangrijk gevonden te worden”, mogelijke botsingen, af-wijzing of kritiek te leren verduren. Door er bijvoorbeeld eens goed bij stil te staan, door het te be-noemen “ik ben eigenlijk bang om anderen teleur te stellen”, door je af te vragen “klopt dit?” en door te blijven doorademen ;-).
Opeens heb je keuzevrijheid
Als je dit doet, bedwing je de eerste impuls om meteen weer klaar te staan voor anderen. En dit geeft je opeens een keuze. De keuze om even niet meteen “Ja” te zeggen tegen de ander maar eerst te voelen of je daar wel zin of tijd voor hebt. Maar ook de eventuele keuze om wel je hulp aan te bieden als jou dat goed lijkt om te doen. Als je dit dan toch doet, gebeurt dat vanuit vrije keuze en niet meer vanuit een impuls, automatisme of vanuit moeten.
Zelfs dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan: omgaan met je kwetsbaarheid (bijv angst, spanning) als je wilt leren loslaten. Maar het is wel een mooie middenweg tussen het oude vertrouwde gedrag en het nieuwe. Het mooie is dat je oude vertrouwde gedrag zoals in dit voorbeeld “het altijd klaarstaan voor anderen”, niet weg hoeft.
De kwaliteit van “altijd klaar staan” of “altijd ja zeggen” is namelijk heel prettig voor jezelf en anderen: je biedt zorgzaamheid, collegialiteit en behulpzaamheid. En de waardering die het oplevert voor jezelf is ook prettig.
Daarnaast gaan anderen soms ook positiever op je reageren als je minder vaak “ja” zegt of als je minder moet van jezelf. En als ze negatief reageren, is dat minder erg dan voorheen; je weet daar nu mee om te gaan! (je hebt namelijk je kwetsbaarheid leren zien en beschermen).
Misschien kun je er de komende tijd eens mee oefenen. Wat als je even niet zo aardig doet, even niet overal “ja” op zegt, even niet alles probeert af te krijgen? En je dan de tijd neemt om de angst of spanning te voelen die je dan bij jezelf merkt.
Ik heb mijzelf geleerd (tip van Sandra) tijd in te bouwen bij een zeer directe vraag van teamleden. Ik reageer op het moment door te zeggen dat belangrijk vind en graag er verder over praat op een rustiger moment. Dit geeft mij de ruimte keuzes te maken en erover na te denken. De medewerker voelt zich gehoord en samen kom je verder. Win win dus.
Dank je voor het delen, Anita! Leuk om te lezen dat het werkt! Ik hou altijd van best practice delen, zodat anderen daar ook weer profijt van kunnen hebben.
Wat mooi, Anita, om jezelf de vrijheidsgraden te kunnen geven om er rustig over na te denken en er op terug te komen. Zo hoef je niet mee in de haast, scherpte of doelgerichtheid van de ander, maar reageer je zonder irritatie toch op de vraag die op je
afkomt. Een treffend voorbeeld van loslaten van oude reactiepatronen.
Mooie tip dan ook van Sandra!”