Vijftien procent van de Nederlandse vrouwen zegt een burn out te hebben (gehad); hetzelfde geldt voor 9 % van de Nederlandse mannen. Twee jaar terug lagen deze percentages nog beduidend lager. Het aantal (bijna) opgebrande of overspannen medewerkers is in korte tijd schrikbarend toegenomen! Maar wist je dat we een gezonde portie stress ook nodig hebben?
Doe je ogen een moment dicht en denk aan een conflict of een spannende situatie zo kort mogelijk geleden in je team of met een collega. Wat voelde je in je lichaam? Juist: nervositeit, onrust, schrik, beklemming enzovoort. De één voelt het in zijn maag, de ander in zijn schouders of nek of in je hoofd. We vinden dit niet leuk om te voelen. En teveel stress of continue stress is niet goed voor je. Dan kun je niet meer functioneren en krijg je op den duur lichamelijke en geestelijke klachten. Maar stress kan je ook iets brengen.
Zonder stress geen veerkracht
Doordat we de spanning doorstaan bouwen we veerkracht op. Dat zit zo: als je je een weegschaal voorstelt en stress aan de ene kant van de weegschaal zet en veerkracht aan de andere, dan werkt het zo dat hoe vaker je stress kunt overwinnen hoe meer je je veerkracht traint. Dus de weegschaal is zwaar aan de ‘stress-kant’ en na een tijd, als je er doorheen bent, wordt de weegschaal aan de ‘veerkracht-kant’ zwaarder zodat er weer balans is. Zo ongeveer zoals je een spier kunt trainen.
Zelf heb ik ervaren dat ik na een crisis, bijvoorbeeld na verlies van werk, sterker uit de situatie kwam. Dat heb je zelf ook vast al ervaren. In mijn werk zeggen mensen vaak dat ze na het oplossen van een conflict een betere werkrelatie hebben en dat ze veel over de situatie en zichzelf geleerd hebben. Eenmaal in de groeimodus ga je herstellen van stress. Als volwassene kun je veerkracht trainen door spannende situaties op te zoeken. Dat is belangrijk omdat je er mentaal sterker door wordt. Je wordt ook weerbaarder voor bedreigende of veranderende situaties waar we met zijn allen steeds meer mee te maken hebben momenteel, ook in ons werk. Er niet van weglopen, maar ernaar toe dus!
Angst voor spanningsvolle situaties is heel logisch
Vanuit ons overlevingsbrein is het logisch dat we stressvolle situaties als bedreigend ervaren. Maar ís dat ook zo? We denken dat spanning slecht is voor ons gestel en ons mentaal verzwakt. Maar waar we niet omheen kunnen is dat het leven alleen geleefd kan worden met stress. We kunnen deze realiteit dus beter aanvaarden. Én we kunnen onze mindset rond stress veranderen. De studie van Jeremy P. Jamieson, Matthew K. Nock en Wendy Berry Mendes wijst uit dat mensen die stress framen als een uitdaging om beter te presteren, hun stress beter konden managen dan diegenen die stress en spanning ontkenden.
Hoe maak je nu je team veerkrachtig?
Hoe maak je je team nu weerbaarder in tijden waarin de ene fusie de andere reorganisatie opvolgt en er dus spanningen ontstaan?
Wat kan helpen:
- Neem allereerst stressklachten van medewerkers serieus
Je wilt geen zieke medewerkers die uitvallen dus doe wat aan de werkdruk of andere oorzaken van stress. Er is altijd een balans tussen de hoeveelheid stress die mensen aankunnen en de mate waarin ze presteren. Als je op je optimum zit, haal je het beste uit jezelf. Maar de mate van stress die jou goed doet presteren is voor iedereen anders. Dus leer ook mensen hun stressklachten serieus te nemen, en begin zelf met dat te doen, voor jezelf en voor je team. Ga het gesprek erover aan. Mensen moeten leren herkennen welk stressniveau constructief is en wanneer stress schadelijk is voor het eigen prestatieniveau.
- Frame vervolgens stress en angst anders
Zie het als een mogelijkheid tot groei. We hebben stress nodig, we zouden onszelf überhaupt niet ontwikkelen zonder stress. De mens zou nog steeds in zijn grot zitten uit angst voor wilde dieren als niemand de grot was uitgegaan om de wilde dieren te doden. Reken maar dat dit stressvol geweest moet zijn zo’n eerste keer! Je kunt stress bijvoorbeeld framen als: ‘ik heb een voorbeeldfunctie voor anderen, ik kan anderen laten zien hoe je met je lastige situaties om kunt gaan.’
- Neem ‘stress-breaks’
mediteren, wandelen, sporten, teamuitje: zorg voor ontspanningsmomenten en fun. Tegenwoordig hebben organisaties en opleidingen bijvoorbeeld mindfullness- en yogalessen.
- Nodig stress uit in je leven en op het werk
Ga uit je comfort zone als het te lang te rustig blijft in je leven en werk en daag jezelf uit. Ga op een avonturenvakantie, start een spannend project op je werk, werk met iemand samen die totaal verschillend is, solliciteer op een andere functie, geef een expositie van je schilderijen die je tot nu toe alleen aan je familie liet zien etc.
- Help anderen
Dr. Southwick zegt dat als je anderen helpt, je uit de focus op jezelf komt. Dit maakt dat je zelf mentaal sterker wordt. Hij zegt dat een deel van de veerkracht die je opbouwt te maken heeft met verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven, en zin geven aan leven en werk. Dit kun je onder anderen doen door anderen te helpen. Het steunt ook anderen in stressmomenten en het is goed voor de teamsamenwerking!
- Positief herinneren
Herinner je de keren dat spannende situaties goed zijn afgelopen en wat je daar als team of individu in hebt gedaan om het tot een goed einde te brengen. Heb het daar samen over. Dit geeft je zelfvertrouwen en kracht om door te gaan en zal je eraan herinneren dat ook deze situatie niet allesoverheersend en eindeloos is maar tijdelijk.
