Elke mislukking kan leiden tot een succes

Hoeveel bedrijven delen beloningen uit voor mislukkingen? In dit blog wil ik je laten zien dat je van je mislukkingen kunt leren als je op een andere manier naar je fouten gaat kijken. Aan het einde van mijn blog geef ik je een stappenplan. Zo ga ook jij leren van je fouten en blijf je niet keer op keer dezelfde fouten maken.

Nederland op z’n smalst

In organisaties zijn we steeds bezig om beter te worden en successen te halen. 360 graden feedback, trainingen, coaching, opleidingsprogramma’s…En we wensen elkaar in het dagelijks leven ook voortdurend succes. Allemaal heel mooi maar geven we wel voldoende aandacht aan mislukkingen?

Ik kom vaak in Nederlandse bedrijven waar fouten maken niet gewoon is, laat staan gevierd wordt. Dat vind ik interessant… Volgens mij heeft dat te maken met de Nederlandse cultuur. Ik las in het Volkskrant Magazine van 18 november 2017 een boeiend artikel over het fenomeen Janteloven, de code van het gelijkheidsbeginsel.

Het artikel legt uit wat Janteloven is, een klassiek begrip in Denemarken en Noorwegen. De wet van Jante stelt dat je je kop niet boven het maaiveld uit moet steken. Op Wikipedia vind je de 10 gedragsregels waarmee de Deens-Noorse schrijver Aksel Sandemose (1899–1965) de volgens hem typische bekrompenheid van de Scandinavische mentaliteit beschreef. Deze gedragsregels zijn:

1. Je moet niet denken dat je wat bent.
2. Je moet niet denken dat je even veel bent als wij.
3. Je moet niet denken dat je slimmer bent dan wij.
4. Je moet je niet inbeelden dat je beter bent dan wij.
5. Je moet niet denken dat je meer weet dan wij.
6. Je moet niet denken dat je meer bent dan wij.
7. Je moet niet denken dat je deugt.
8. Je moet niet om ons lachen.
9. Je moet niet denken dat iemand om je geeft.
10. Je moet niet denken dat je ons wat kunt leren.

Maakt Janteloven gelukkig?

Aan de ene kant is het voordeel van Janteloven dat de meeste mensen erg gelukkig schijnen te zijn in een dergelijke samenleving waar het gelijkheidsbeginsel de norm is. Meik Wiking, CEO bij Happiness Research Institute, denkt dat er meer kans is op geluk in een samenleving waar gelijkheid belangrijker is dan succes. Het geld wordt namelijk beter verdeeld, zodat er een sterk sociaal vangnet is.

Aan de andere kant merkt hij op, als je ongelukkig bent in zo’n samenleving, ben je ook wel héél erg ongelukkig. Dat kan het grote aantal zelfmoorden in Denemarken mogelijk mede verklaren. Ongeluk is moeilijker te dragen als iedereen om je heen gelukkig is dan in een samenleving waar meer mensen ongelukkiger zijn.

Het gelijkheidsbeginsel: al met de paplepel ingegoten!

Ik ben zelf afkomstig uit Vlaanderen  waar de cultuur meer masculien is en gericht op de beste willen zijn. Ik herken veel van Janteloven in Nederlanders: Nederlandse kinderen groeien op met het gelijkheidsbeginsel: je bent niet meer en niet minder dan een ander. Een beetje gek mag wel maar ‘doe maar normaal dan doe je al gek genoeg’ is een boodschap die veel kinderen vanuit hun ouderlijk nest meekrijgen.

Wat kunnen wij leren van masculiene culturen?

In Amerika is het ook belangrijk dat je presteert. Als je een hoog cijfer haalt, word je bewonderd en bij een sollicitatie moet je cv indrukwekkend zijn en mag je flink overdrijven. Ook innovatiedrang en uniek zijn is belangrijk. Mensen willen jouw persoonlijk verhaal graag horen. Moeilijkheden overwinnen en van je fouten leren wordt positief gelabeld.

Mensen stijgen in ranking als ze failliet zijn gegaan, diep in de ellende hebben gezeten en daarvan geleerd hebben. Elk Amerikaans zelfhulpboek begint met een ellendige periode van de auteur. In Nederland gruwen we daarvan. In ons kikkerlandje geldt: als je op je bek gaat zul je wel iets helemaal fout gedaan hebben. Maar wat kunnen we van deze mentaliteit leren?

Samuel West en zijn Museum der mislukkingen in Zweden

Klinisch psycholoog Samuel West opende in 2017 het Museum of failure. Hij laat in en met zijn museum zien dat je fouten juist aandacht moet geven. ‘We horen alleen maar over successen,’ zegt hij. ‘Voor innovatie heb je mislukkingen nodig en ervan leren is de enige manier tot succes.’

 

Voorbeelden van mislukte producten die hij laat zien, zijn: groene ketchup, de ‘BIC pen’ voor vrouwen, een pen met glitter en kleurtjes (door mannen bedacht). Of de plastic fiets, wel licht maar te kwetsbaar en te duur.

Iets wat je fout hebt gedaan vergeet je nooit meer

Ik deel hier met jullie één van mijn eigen mislukkingen: enkele jaren geleden had ik te weinig tijd gepland voor een bijeenkomst waarvan ik wist dat er hot issues naar boven zouden komen. De organisatie had aangegeven niet meer tijd te kunnen plannen. Het resultaat was niet wat de klant gehoopt en verwacht had, er waren nog issues blijven liggen.

Wat ik ervan heb geleerd? Vanaf toen ben ik glashelder geworden naar mijn klanten over de tijd die ik nodig heb om een dergelijke bijeenkomst goed te kunnen begeleiden. Als die tijd niet beschikbaar is en meer tijd niet bespreekbaar, dan neem ik de opdracht niet aan (en leg ik natuurlijk uit waarom). Hierdoor kan ik in mijn bijeenkomsten, coachings en facilitaties voldoen aan de verwachtingen van de klant, heb ik tevreden klanten en ben ik zelf ook tevreden.

Bedrijven zijn net mensen; ze zijn niet perfect

 Je kunt dus kiezen als bedrijf: werknemers de boodschap meegeven dat ze hun kop niet boven het maaiveld uit moeten steken, of ze uitdagen om plat op hun bek te gaan (en ze daar bijvoorbeeld in het openbaar voor te prijzen en te belonen). Misschien is het voordeel van de keuze voor mogelijkheid één, dat jouw medewerkers gelukkiger zijn. Als je voor het tweede kiest, heb je meer kans op ups en downs én op plezier, innovatiekracht en avontuur. De keuze is aan jou…En natuurlijk hangt deze keuze samen met het doel dat je nastreeft en de eisen die de markt stelt. Ben je een bedrijf dat zonder te innoveren overleeft? Dat valt er wat voor te zeggen om een ‘innovatiecultuur’ te stimuleren en als dieper gelegen waarden uit te dragen dat een mislukking je inzicht geeft in hoe iets niet werkt, in plaats van iets dat je weg moet moffelen of je falen aan iemand anders toe te schrijven.

Als je ervoor kiest om fouten en mislukkingen als iets positiefs ziet waar je van leert volgt hier een stappenplan om je wat op weg te helpen.

Stap 1: Evalueer na een mislukking. Focus daarbij op het proces, niet op het eindproduct. Wees nieuwsgierig en heb plezier in het onderzoek! Dus stel jezelf en de betrokkenen vragen zoals:

• Wat gebeurde er precies?
• Welke gedachten, uitgangspunten of gevoel hadden wij toen we dit project, experiment etc. startten? Welke fantasieën hadden we daarbij over het resultaat?
• Wat wilden we ermee bereiken?
• Wie waren erbij betrokken? Hadden we er anderen bij moeten betrekken? Zo ja, wie dan en waarom?
• Hoe ging het proces ? Hoe zijn we met de tijd en planning omgegaan? Te snel, te langzaam?
• Hoe zijn we met reflectie omgegaan? Hebben we dat voldoende gedaan? Of te vaak en hebben we daardoor het momentum gemist?
• Hoe zijn we met creativiteit omgegaan? Hebben we ook de afwijkende ideeën goed gehoord? Geluisterd naar de risico’s die genoemd werden?

En natuurlijk zijn hier nog veel meer vragen te bedenken.

Stap 2: Wat hebben wij hiervan geleerd en wat zegt dat over ons en onze organisatie, ons team of onze werkgroep? Wat werkt niet?

Stap 3: Neem het geleerde mee naar de toekomst. Wat is nu de volgende stap die wij kunnen nemen of wat gaan we hierover besluiten naar de toekomst toe? En waar en hoe gaan we onze opgedane wijsheid delen zodat anderen binnen onze organisatie ervan kunnen leren?

Anders kijken is meer begrijpen

Probeer wat meer de schoonheid van imperfectie te zien. Door anders naar een mislukt proces, een verkeerd gelopen project, experiment of fusie te kijken zie je andere dingen. Koester je ‘foute’ product en geef het aandacht, net als je eigen onvolkomenheden. Je zult zien, je leert er ongelooflijk veel van. Bovendien is het ontzettend interessant!

Hoe wordt er binnen jouw organisatie gedacht over fouten maken? Mag dat? En welke fouten mogen wel en welke niet gemaakt worden? Als je wilt leren hoe je binnen je organisatie constructieve feedback kunt geven en op deze manier kunt leren van je fouten lees dan het blog: ‘Geen goei zonder feedback (1/4)‘. 

Wat was jouw laatste mislukking op je werk? Noem één ding wat je ervan geleerd hebt en zet het in je reactie hieronder.