De collectieve kennis en wijsheid van de organisatie optimaal inzetten
Coaches, adviseurs en veranderaars schrijven het voortdurend: je kunt het als leider onmogelijk allemaal alleen. Elk mens heeft blinde vlekken, is beperkt in het opnemen en verwerken van informatie, en leidt aan ‘denkfouten’, ook leiders. Denkfouten kunnen opduiken als je je eigen ervaring te sterk leidend laat zijn, de verkeerde beslissing neemt doordat informatie ontbreekt of bij hele ingewikkelde situaties. Je kan ook te principieel willen zijn waarbij je de realiteit uit het oog verliest of juist je principes overboord gooien omdat je bijvoorbeeld snel resultaat wilt. Je leiderschap spreiden helpt collectieve wijsheid van de organisatie in te zetten en de aanwezige talenten maximaal te benutten.
Enkele ideeën die je op weg kunnen helpen om leiderschap te spreiden
- Rudi Snippe pleit in zijn boek: ‘Doorbreek uw bedrijfscultuur’ (ISBN 9789462200654) voor het formeren van observatieteams. Zij geven input voor bedrijfskeuzen, zij zijn de pioniers. Als de strategische keuzen zijn gemaakt gaan vervolgens de conceptontwikkelteams aan de slag. Zij maken ideeën ‘panklaar’ voor de organisatie. Vervolgens worden deze ideeën geïmplementeerd. Rudi Snippe beschouwt in zijn boek de organisatie als een complex sociaal systeem en geeft handvatten hoe te handelen in een complexe omgeving.
- Harry’s organiseren: de ‘Harry’ – zoals de Academie voor Organisatiecultuur de medewerker met de afwijkende mening, de andersdenkende, de kritische blik noemt – heeft een innoverende kracht en behoedt ons voor groepsdenken. Een leidinggevende uit de zorgsector, die ik enkele jaren geleden coachte, vertelde me dat hij zijn eigen tegenspraak tegen zichzelf organiseert. In zijn aannamebeleid moesten nieuwe medewerkers de vaardigheid van het geven van tegendruk meester zijn. Je kunt ook als leider /directie iemand in het (management)team officieel benoemen tot advocaat van de duivel. Joep Schrijvers stelt dit in zijn boek over ontspoord leiderschap voor (‘Hoe raak je ze kwijt?’ ISBN: 9789463190381). Hij of zij heeft als taak vraagtekens te zetten bij ideeën en voorstellen. Kritiek, tegenwerpingen en tegenargumenten te geven. Je kunt de advocaat van de duivel ook laten rouleren. En verder vindt hij het raadzaam om tegenspraak te trainen. Zodat je ook jezelf leert tegenspreken!
- Reflectie moet gewoon zijn. Tijd inruimen voor reflectie op wat goed gaat, wat fout ging en wat beter kan. Feedback op regelmatige basis vanuit de organisatie (tegenspraak van laag naar hoog moet vanzelfsprekend zijn), maar ook van buiten is een goede manier om voldoende informatie te verzamelen en zaken te overdenken en zo nodig bij te stellen. In een zorginstelling waar ik laatst was is men bezig een app te ontwikkelen waarop cliënten hun waardering of verbeterpunten aan kunnen geven.
- Soms moet je de langetermijnplanning los durven laten en samen op zoek gaan naar wat werkt. Ik bezocht onlangs een zelfsturende organisatie met 300 medewerkers waarvan het antwoord van de CEO op de vraag hoe hij sturing gaf, was: ‘we kijken per dag wat zich aandient’. Natuurlijk kun je niet helemaal buiten kaders en uiteraard heeft deze organisatie een missie, maar werken vanuit diepere wijsheid, intuïtie en ‘makers instinct’ is ook nodig. Je komt er niet meer met planning, sheets en eenvoudige logica, want de realiteit haalt je in.
- Zet niet alleen logisch denken in: je zult de creativiteit vanuit het onbewuste nodig hebben. Zet technieken in die onbewuste wijsheid in de organisatie naar boven haalt: verbeeld, beleef, gebruik technieken als World Café, Kampvuurgesprekken, Gesprekken op Voeten, Niet Gevoerde Gesprekken en zorg voor een brede vertegenwoordiging van groepen met wie je in gesprek gaat! Betrek niet alleen mensen binnen-, maar ook buiten de organisatie: klanten, ketenpartners etc.
- Bezin je op conflicten in je organisatie en kijk er eens op een andere manier naar. Zie jij conflict als iets negatiefs en onvermijdelijks dat snel uit de wereld geholpen moet worden? Of zie je conflict als iets dat bij het leven hoort? Als brandstof voor ontwikkeling? Lees hier meer over in het blog ‘Waarom maken mensen ruzie?’
In de wereld waarin wij ons nu bevinden en die de komende jaren steeds meer VUCA zal worden zullen we steeds opnieuw op zoek moeten gaan naar manieren om op een zinvolle wijze te kunnen blijven bijdragen.
Deel je best practices (hier) met anderen, niemand kan het alleen!
Meer te weten komen over Deep Democracy? Dan is deze masterclass iets voor jou!
Deze masterclass is de perfecte gelegenheid om de nieuwste inzichten en best practices in HR en leiderschap te leren. Je leert bijvoorbeeld hoe je meer draagvlak kunt creëren voor jouw ideeën en projecten in jouw organisatie.
